Đại thắng mùa Xuân năm 1975 - Giá trị lịch sử và ý nghĩa thời đại

Chủ nhật - 20/04/2025 03:26

Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, với đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đã kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, hoàn thành sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Đây là thành quả vĩ đại của sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, của khát vọng độc lập, tự do và thống nhất non sông, được hình thành, tôi luyện từ hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc, được phát triển đến đỉnh cao trong thời đại Hồ Chí Minh. Đại thắng mùa Xuân năm 1975 mang ý nghĩa lịch sử và tầm vóc thời đại sâu sắc.

Vào đầu thập niên 70 của thế kỷ XX, do phải chịu thất bại nặng nề trên chiến trường và bế tắc trong việc hoạch định phương thức thực hiện chiến tranh và do áp lực mạnh mẽ của phong trào phản đối cuộc chiến tranh phi nghĩa của Mỹ ở Việt Nam nên Mỹ buộc phải ký Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam và rút quân về nước. Tuy nhiên, do bản chất xâm lược, hiếu chiến, tàn bạo và nham hiểm, Mỹ vẫn tiếp tục viện trợ kinh tế, quân sự cho ngụy quân, ngụy quyền Sài Gòn để thực hiện chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”.

Trước âm mưu, thủ đoạn và hành động chiến tranh mới của địch trên chiến trường, phân tích một cách khoa học, khách quan và toàn diện tương quan so sánh lực lượng giữa ta và địch cùng xu thế phát triển của cuộc chiến tranh nhân dân; Hội nghị Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam (30/9/1974 - 07/10/1974) và Hội nghị Bộ Chính trị mở rộng (18/12/1974 - 08/01/1975) đã ra Nghị quyết lịch sử: Quyết tâm giải phóng hoàn toàn miền Nam trong hai năm (1975 - 1976). Tuy kế hoạch đề ra trong 02 năm, song Bộ Chính trị yêu cầu phải tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy sự phát triển của thời cơ và khi thời cơ đến sớm thì phải nhanh chóng chớp thời cơ, tiến quân thần tốc giải phóng miền Nam ngay trong năm 1975.

Cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 của quân và dân ta bắt đầu từ ngày 04/3/1975 và kết thúc vào ngày 30/4/1975. Trong đó, tiến công quân sự là chủ yếu và quyết định với ba chiến dịch mang tính chiến lược (thực hiện liên tục về thời gian và liên kết chặt chẽ về không gian với tinh thần táo bạo và thần tốc, đập tan ngụy quân và lật đổ ngụy quyền), kết hợp chặt chẽ với phong trào nổi dậy của quần chúng nhân dân…

1. Diễn biến của cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975

Một là, chiến dịch Tây Nguyên (04/3/1975 - 03/4/1975)

Được bắt đầu bằng cuộc tiến công thần tốc, bất ngờ vào Buôn Mê Thuột (yết hầu mang tính chiến lược của địch ở Cao Nguyên), chiến dịch Tây Nguyên đã giáng đòn chí mạng và tiêu diệt toàn bộ bộ phận sinh lực địch quan trọng nhất ở Tây Nguyên, làm cho Mỹ - Ngụy bất ngờ, choáng váng và rơi vào lúng túng đối phó; sau đó, mọi sự kháng cự và ứng cứu của địch đều bị quân giải phóng dập tan, buộc địch rơi vào sai lầm chiến lược “tháo chạy khỏi Tây Nguyên”.

Hai là, chiến dịch giải phóng Huế - Đà Nẵng (21/3/1975 - 29/3/1975)

Sau khi “tháo chạy khỏi Tây Nguyên”, ngụy quân - ngụy quyền Sài Gòn rơi vào tình trạng hoang mang và rối loạn, đối phó lúng túng, tập trung quân và co cụm, cố thủ ở Huế và Đà Nẵng để chờ đợi viện binh. Trong khi đó, quân ta tranh thủ điều kiện thuận lợi, nhanh chóng tiến công, giải phóng Huế (20/3/1975); và ngay sau đó phát triển thành chiến dịch với ba cánh quân lớn (từ ba hướng: Bắc, Tây và Nam) tạo thành thế hợp vây đánh trực diện vào Đà Nẵng, phá tan thế co cụm, cố thủ của địch (chỉ trong một tuần, ta đã tiêu diệt và làm tan rã hơn 100.000 quân địch), làm thay đổi tương quan so sánh lực lượng trên chiến trường, tạo ra cú sốc và áp lực “bại trận không thể cứu vãn” cho ngụy quân - ngụy quyền Sài Gòn.

Nhân dân Sài Gòn vui mừng trong ngày chiến thắng 30/4/1975. Ảnh: TL

Ba là, chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử (26/4/1975 - 30/4/1975)

Trước sức tấn công vũ bão của quân ta, tin vui thắng trận từ chiến trường dồn dập bay về Thủ đô; ngày 31/3/1975 Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng họp và nhận định: Thời cơ chiến lược tiến hành tổng tiến công vào sào huyệt của địch đã hoàn toàn chín muồi. Từ giờ phút này trận quyết chiến chiến lược cuối cùng để hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam và thực hiện hòa bình thống nhất Tổ quốc được bắt đầu. Bộ Chính trị chỉ đạo phải tập trung lực lượng nhanh nhất, mạnh nhất giành thắng lợi trong trận quyết chiến lịch sử này.

Ngày 07/4/1975, Đại tướng Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp ra lệnh cho tất cả các đơn vị: “Thần tốc, thần tốc hơn nữa, táo bạo, táo bạo hơn nữa. Tranh thủ từng giờ, từng phút, xốc tới mặt trận, giải phóng miền Nam. Quyết chiến và toàn thắng”. Mệnh lệnh trên như “lời hịch tướng sĩ”, tiếng gọi của non sông, thúc giục toàn quân tăng tốc hơn nữa cho trận quyết chiến chiến lược cuối cùng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.

Ngày 14/4/1975, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương thông qua lần cuối kế hoạch giải phóng Sài Gòn - Gia Định và quyết định chiến dịch mang tên “Chiến dịch Hồ Chí Minh”. Trong khi đó, các đơn vị trên chiến trường với tinh thần “thần tốc” và “táo bạo” liên tục tiến công tiêu diệt nhiều sinh lực địch. Ngày 25/4/1975, cả 5 cánh quân lớn của ta đã tiếp cận và bao vây toàn diện Sài Gòn - Gia Định (gồm 5 quân đoàn với 15 sư đoàn bộ binh (hơn 240.000 quân), cùng với 4 trung/lữ đoàn tăng thiết giáp với 400 xe tăng/thiết giáp; 6 trung đoàn đặc công, 420 khẩu pháo và các đơn vị hỏa lực, kỹ thuật khác…).

Ngày 26/4/1975, 5 cánh quân của ta từ 5 hướng đồng loạt tấn công vào Sài Gòn - Gia Định theo phương thức quyết chiến “đánh địch mà đi, mở đường mà tiến” sáng tạo, linh hoạt để giành thắng lợi nhanh nhất, đồng thời bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân một cách tốt nhất. Và đến 11 giờ 30 phút ngày 30/4/1975, lá cờ chiến thắng của quân ta đã tung bay trên tòa nhà Dinh Độc Lập, Tổng thống ngụy quyền Dương Văn Minh đã tuyên bố đầu hàng vô điều kiện.

2. Giá trị và ý nghĩa của Đại thắng mùa Xuân năm 1975

Sau 55 năm ngày đêm gian khổ, thần tốc và quyết chiến (kể từ chiến dịch Tây Nguyên đến chiến dịch Hồ Chí Minh), cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975 của quân và dân ta đã toàn thắng. Chúng ta đã làm phá sản chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” của Mỹ, đập tan ngụy quân, lật đổ ngụy quyền, bảo vệ được nhân dân và giữ cho Sài Gòn - Gia Định gần như nguyên vẹn. Đó là sự phát triển sáng tạo khoa học và nghệ thuật chỉ đạo tiến hành chiến tranh và kết thúc chiến tranh nhân dân “đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào”, thể hiện tầm cao văn hóa chính trị và trí tuệ Việt Nam.

Đây là chiến thắng có ý nghĩa to lớn, khắc ghi vào lịch sử dân tộc. Giá trị lịch sử của Đại thắng mùa Xuân năm 1975 có thể khẳng định trên những vấn đề cơ bản sau:

Đại thắng mùa Xuân năm 1975 là một trong những trang sử chói lọi nhất trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam

Dựng nước đi đôi với giữ nước là vấn đề có tính quy luật trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Nét nổi bật và đặc thù trong quá trình giữ nước của dân tộc ta thường phải chống giặc ngoại xâm là kẻ địch có tiềm lực kinh tế, quân sự lớn hơn ta rất nhiều lần. Tuy nhiên, với truyền thống đoàn kết, yêu nước, dân tộc ta đã anh dũng, kiên cường, bất khuất, sáng tạo trong chiến đấu, nên đã đánh bại mọi kẻ thù xâm lược, giành và giữ nền độc lập dân tộc. Trong những chiến thắng tiêu biểu: Chi Lăng, Bạch Đằng, Đống Đa, Điện Biên Phủ, thì Đại thắng mùa Xuân năm 1975 là một trong những mốc son chói lọi nhất trong lịch sử chống ngoại xâm của nhân dân ta.

Đại thắng mùa Xuân năm 1975, đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh kết thúc vào ngày 30/4/1975 đã giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc, chấm dứt ách thống trị hơn một thế kỷ của chủ nghĩa đế quốc trên đất nước ta, hoàn thành nhiệm vụ đánh đổ đế quốc, thực dân, giải phóng dân tộc, thống nhất nước nhà, thiết lập nền dân chủ nhân dân và đi lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi cả nước, xứng đáng là bước ngoặt vĩ đại nhất trong lịch sử hiện đại của dân tộc ta. Đại thắng mùa Xuân năm 1975 của nhân dân ta đã hiện thực hóa mục tiêu giành độc lập dân tộc một cách thực sự, hoàn toàn trên đất nước ta. Đây là bước ngoặt vĩ đại nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Xe tăng Quân giải phóng húc đổ cổng Dinh Độc lập ngày 30/4 - Ảnh: Tư liệu

Đại thắng mùa Xuân năm 1975 khẳng định sự thắng lợi của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, trí tuệ và bản lĩnh con người Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh

Đại thắng mùa Xuân năm 1975 của quân và dân ta không chỉ là thắng lợi của sức mạnh và lực lượng chính trị, quân sự, ngoại giao; mà còn biểu trưng cho thắng lợi của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, của trí tuệ và con người Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh, thắng lợi của chân lý “không có gì quý hơn độc lập tự do”. Chân lý đó chính là chủ nghĩa yêu nước Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh, được thể hiện tập trung ở lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, huy động sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc để đánh bại kẻ thù xâm lược, thống nhất Tổ quốc.

Đại thắng mùa Xuân năm 1975 góp phần làm suy yếu thế và lực của chủ nghĩa đế quốc, đồng thời thúc đẩy phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc, tiến lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới

Đại thắng mùa Xuân năm 1975 của Việt Nam đã chứng minh trước toàn thế giới sự phá sản không thể tránh khỏi của chủ nghĩa thực dân mới. Sự thật hiển nhiên cho thấy: cho dù đế quốc Mỹ đã tập trung cao độ cho cuộc chiến tranh xâm lược, lôi kéo đồng minh, sử dụng đội quân tay sai với hàng triệu quân và cả chính phủ bù nhìn của chế độ ngụy Sài Gòn nhưng cuối cùng bộ máy chiến tranh xâm lược khổng lồ đó đã bị đánh đổ và tan rã. Đây chính là nguyên nhân trực tiếp làm suy yếu khả năng ảnh hưởng của Mỹ đối với các đồng minh ở châu Á, châu Phi và châu Mỹ Latinh. Hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc bị thu hẹp, suy yếu, tạo điều kiện cho phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới tiếp tục phát triển mạnh mẽ, đứng lên giành và giữ vững thành quả cách mạng. Thắng lợi của nhân dân Việt Nam đã góp phần thay đổi cục diện, tạo nên thế và lực có lợi cho sự phát triển của phong trào độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trên toàn thế giới.

Xe tăng quân Giải phóng chiếm phủ Tổng thống ngụy quyền Sài Gòn, trưa 30/4/1975 (Ảnh: Mai Hưởng/TTXVN).

Đại thắng mùa Xuân năm 1975 của Việt Nam ghi vào lịch sử thế giới như một chiến công vĩ đại mang tầm quốc tế của thế kỷ XX

Đại thắng mùa Xuân năm 1975 của quân và dân ta được ghi vào lịch sử thế giới như một chiến công vĩ đại có ý nghĩa thời đại sâu sắc. Bởi, chiến thắng của Việt Nam đã khẳng định một vấn đề là chủ nghĩa đế quốc không thể đè bẹp và thủ tiêu dân tộc khác bằng ý chí và sức mạnh quân sự, hòng duy trì sự thống trị lên nhiều quốc gia khắp các châu lục, làm cho các nước bị áp bức không dám đứng lên đấu tranh, cản trở dòng chảy phát triển đi lên chủ nghĩa xã hội. Việt Nam đã xóa bỏ sự áp đặt và xiềng xích đó của chủ nghĩa đế quốc, đưa ra một chân lý mới, đó là: một dân tộc tuy nhỏ, nền kinh tế chậm phát triển, nhưng nếu đoàn kết chặt chẽ và đấu tranh kiên quyết dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ nghĩa Mác - Lênin và đường lối, phương pháp cách mạng đúng đắn, giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, thì có thể chiến thắng mọi thế lực đế quốc xâm lược.

Vinh dự mang tên Bác từ năm 1976, Thành phố Hồ Chí Minh đã bứt phá mạnh mẽ, đạt được nhiều kết quả quan trọng, toàn diện trên các lĩnh vực.

50 năm trôi qua, Đại thắng mùa Xuân năm 1975 vẫn mãi là biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, là mốc son chói lọi trong lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm của nhân dân ta, non sông, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên thống nhất, cả nước đi lên CNXH, đổi mới, hội nhập và phát triển. Thắng lợi đó: “...mãi mãi được ghi vào lịch sử dân tộc ta như một trong những trang chói lọi nhất, một biểu tượng sáng ngời về sự toàn thắng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và trí tuệ con người, và đi vào lịch sử thế giới như một chiến công vĩ đại của thế kỷ XX, một sự kiện có tầm quan trọng quốc tế to lớn và có tính thời đại sâu sắc”.

Phát huy tinh thần Đại thắng mùa Xuân năm 1975, đặc biệt là ý nghĩa lịch sử và tầm vóc thời đại của sự kiện này, toàn Đảng, toàn quân và toàn dân Việt Nam chung sức, đồng lòng, tranh thủ thời cơ, vận hội, vượt qua khó khăn, thách thức, quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược Đại hội XIII của Đảng đề ra: “Đến năm 2030: Là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao. Đến năm 2045: Trở thành nước phát triển, thu nhập cao”; đưa đất nước vững bước trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Tác giả: Mỹ Phương