Trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta, chiến thắng Điện Biên Phủ là một trong những đỉnh cao chói lọi, một kỳ tích vẻ vang của thời đại Hồ Chí Minh. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, chiến thắng Điện Biên Phủ là chiến thắng vĩ đại nhất, giáng đòn quyết định tạo bước ngoặt lịch sử làm thay đổi hẳn cục diện chiến tranh giữa ta và địch, trực tiếp đưa đến việc ký kết Hiệp định Giơnevơ về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Đông Dương.
Ngày 19/12/1946 với Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Hồ Chủ tịch, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta anh dũng bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược. Trước tình hình đó, ngày 06/12/1953, Bộ Chính trị họp và nhận định, Điện Biên Phủ là tập đoàn cứ điểm mạnh nhưng chỗ yếu cơ bản của địch là bị cô lập. Về phía ta, Điện Biên Phủ là một trận chiến có quy mô lớn nhất từ trước tới nay; diễn ra trên địa bàn rừng núi hiểm trở, đường cơ động cho pháo khó khăn, thời gian chuẩn bị cho chiến dịch gấp, nhưng có ý nghĩa quân sự, chính trị và ngoại giao rất quan trọng. Khó khăn lớn nhất của ta là vấn đề cung cấp hậu cần nhưng chúng ta có thể khắc phục được. Bộ Chính trị quyết định mở Chiến dịch Điện Biên Phủ và thông qua phương án tác chiến, thành lập Bộ Chỉ huy chiến dịch, Đảng ủy mặt trận do Đại tướng Võ Nguyên Giáp làm Tư lệnh kiêm Bí thư Đảng ủy chiến dịch. Chính phủ quyết định thành lập Hội đồng cung cấp mặt trận do đồng chí Phạm Văn Đồng làm Chủ tịch. Với ý nghĩa đặc biệt quan trọng của chiến dịch, Bộ Chính trị và Tổng Quân ủy Trung ương đã quyết định tập trung 04 đại đoàn bộ binh, 1 đại đoàn công pháo với tổng quân số trên 40.000 người. Chấp hành quyết định của Bộ Chính trị, mọi công việc chuẩn bị cho chiến dịch được tiến hành khẩn trương. Cả nước đã tập trung sức mạnh cho mặt trận Điện Biên Phủ với khẩu hiệu “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”. Các đơn vị bộ đội chủ lực nhanh chóng tập kết, ngày đêm bạt rừng, xẻ núi mở đường, kéo pháo, xây dựng trận địa, sẵn sàng tiến công địch. 261.451 dân công, thanh niên xung phong bất chấp bom đạn, hướng về Điện Biên bảo đảm hậu cần phục vụ chiến dịch. Trận quyết chiến lược Điện Biên Phủ đã diễn ra 3 đợt:
- Đợt 1: Từ ngày 13/3 đến 17/3/1954, quân ta đã mưu trí, dũng cảm tiêu diệt gọn cứ điểm Him Lam và Độc Lập, cứ điểm Bàn Kéo, phá vỡ cửa ngõ phía Bắc của tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ; diệt và bắt sống trên 2.000 tên địch, phá hủy 25 máy bay, xóa sổ 01 trung đoàn, uy hiếp sân bay Mường Thanh; Pirốt, Tư lệnh pháo binh Pháp ở Điện Biên Phủ bất lực trước pháo binh của ta đã dùng lựu đạn tự sát.
- Đợt 2: Từ ngày 30/3 đến ngày 30/4/l954, quân ta đồng loạt tiến công các cứ điểm phía Đông phân khu trung tâm thắt chặt vòng vây, chia cắt và liên tục tiến công, kiểm soát sân bay Mường Thanh, hạn chế tiếp viện của địch cho tập đoàn cứ điểm. Địch hết sức ngoan cố, muốn kéo dài thời gian. Tướng Nava hy vọng đến mùa mưa ta phải cởi vòng vây. Đây là đợt tấn công dai dẳng, dài ngày nhất, quyết liệt nhất, gay go nhất, ta và địch giành giật nhau từng tấc đất, từng đoạn giao thông hào. Đặc biệt tại đồi Cl ta và địch giằng co nhau tới 20 ngày, đồi A1 giằng co tới 30 ngày. Sau đợt tấn công thứ 2 khu trung tâm Điện Biên Phủ đã nằm trong tầm bắn các loại súng của ta, quân địch rơi vào tình trạng bị động, mất tinh thần cao độ.
- Đợt 3: Từ ngày 01/5 đến ngày 07/5/1954, quân ta đánh chiếm các cứ điểm phía Đông và mở đợt tổng công kích tiêu diệt toàn bộ tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Đêm ngày 06/5/1954, tại đồi A1 trận chiến đấu giữa ta và địch diễn ra quyết liệt, quân ta ào ạt xông lên tiêu diệt các lô cốt và dùng thuốc nổ phá các hầm ngầm kiên cố của địch. Tên quan Tư chỉ huy đồi A1 và khoảng 400 tên địch còn sống sót đã phải đầu hàng. 17 giờ 30 phút ngày 07/5/1954, ta chiếm Sở chỉ huy của địch, tướng Đờ Cát cùng toàn bộ Bộ Tham mưu và binh lính tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ phải ra hàng. Lá cờ “Quyết chiến, Quyết thắng” của quân đội ta tung bay trên nóc hầm chỉ huy của địch. Ngay trong đêm đó quân ta tiếp tục tiến công phân khu Nam, đánh địch tháo chạy về Thượng Lào, đến 24 giờ toàn bộ quân địch đã bị bắt làm tù binh.
Chiến thắng Điện Biên Phủ 07/5/1954 là một trong những chiến thắng vĩ đại nhất của quân và dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Thực dân Pháp trường kỳ, gian khổ. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: "Điện Biên Phủ như là một cái mốc chói lọi bằng vàng của lịch sử. Nó ghi rõ nơi chủ nghĩa thực dân lăn xuống dốc và tan rã, đồng thời, phong trào giải phóng dân tộc khắp thế giới đang lên cao đến thắng lợi hoàn toàn".
Chiến dịch Điện Biên Phủ trải qua: "56 ngày đêm khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt Máu trộn bùn non, Gan không núng, chí không mòn". Quân và dân Việt Nam đã làm nên Chiến thắng Điện Biên Phủ "Lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu".Để có chiến thắng Điện Biên Phủ vĩ đại năm 1954, trước hết chúng ta phải nói đến đường lối chính trị và quân sự đúng đắn, sáng suốt của Đảng đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, sự chỉ đạo chiến lược và chiến dịch đúng đắn và sáng tạo trong Đông Xuân 1953-1954. Tài thao lược của Đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng tinh thần đoàn kết, chiến đấu của quân và dân ta "tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng". Sự ủng hộ, giúp đỡ của các nước bạn bè quốc tế, đặc biệt là nhân dân và lực lượng vũ trang hai nước Việt - Lào đã chung sức, chung lòng, đồng cam cộng khổ, sát cánh bên nhau chiến đấu.
Chiến thắng Điện Biên Phủ là một trong những chiến công vĩ đại của quân và dân Việt Nam, lần đầu tiên một quốc gia nhỏ bé đã đánh thắng quân đội Pháp hùng mạnh, được trang bị các loại vũ khí tối tân, hiện đại, với sự can thiệp và hậu thuẫn của Mỹ. Chiến thắng Điện Biên Phủ cùng với chiến thắng trên các chiến trường phối hợp trong Đông - Xuân 1953 - 1954, đã đưa đến thành công của hội nghị Giơnevơ lập lại hòa bình của 3 nước Đông Dương: Việt Nam, Lào và Campuchia, trên cơ sở tôn trọng độc lập chủ quyền và thống nhất toàn vẹn lãnh thổ của mỗi nước. Miền Bắc Việt Nam hoàn toàn giải phóng vững bước đi lên Chủ nghĩa xã hội, trở thành hậu phương lớn trong cuộc đấu tranh giải phóng Miền Nam thống nhất đất nước.
Chiến thắng Điện Biên Phủ là mốc son lịch sử của dân tộc
Thắng lợi của Chiến dịch Điện Biên Phủ đã bảo vệ và phát triển những thành tựu cách mạng Việt Nam, đánh dấu sự chuyển biến lớn lao trong quá trình phát triển của cuộc kháng chiến chống Pháp và can thiệp Mỹ, góp phần vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Chiến thắng Điện Biên Phủ đã được nhân dân các nước anh em bè bạn và loài người tiến bộ đón nhận như chiến thắng của dân tộc mình. Các dân tộc bị áp bức được cổ vũ mạnh mẽ, vùng lên chiến đấu. Chiến thắng Điện Biên Phủ là thắng lợi vĩ đại của nhân dân Việt Nam và cũng là chiến thắng chung tất yếu của các dân tộc bị áp bức trên thế giới. Chiến thắng Điện Biên Phủ đã làm sáng ngời Chủ nghĩa Mác- Lênin trong thời đại ngày nay: chiến tranh xâm lược của Chủ nghĩa Đế quốc nhất định thất bại, cách mạng giải phóng dân tộc nhất định thành công. Chiến thắng Điện Biên Phủ đã làm tăng niềm tự hào dân tộc, niềm tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện; cổ vũ toàn Đảng, toàn dân, toàn quân một lòng, một dạ chiến đấu dưới lá cờ vẻ vang của Đảng vì nền độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân. Chiến thắng Điện Biên Phủ đã làm sáng ngời chân lý: một dân tộc đất không rộng, người không đông, kinh tế chậm phát triển quân đội còn non trẻ nhưng biết đoàn kết chặt chẽ dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản, biết vũ trang toàn dân, tiến hành chiến tranh nhân dân được bạn bè và nhân loại tiến bộ trên thế giới ắt giành thắng lợi.
Đánh giá về ý nghĩa lịch sử Chiến thắng Điện Biên Phủ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: "Lần đầu tiên trong lịch sử, một dân tộc bị áp bức đã đánh bại cuộc xâm lược của một đế quốc hùng mạnh, đã giành lại độc lập cho dân tộc, đem lại ruộng đất cho dân cày, đưa lại quyền dân chủ thực sự cho nhân dân".
Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ không những đã kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến 9 năm chống thực dân Pháp và can thiệp Mỹ; chấm dứt hoàn toàn ách xâm lược của thực dân Pháp trên đất nước Việt Nam và các nước trên bán đảo Đông Dương; bảo vệ và phát triển thành quả Cách mạng Tháng Tám năm 1945; mà còn mở ra kỷ nguyên mới, kỷ nguyên hòa bình, độc lập và Chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc gắn với đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.
Thế giới đã hô vang khẩu hiệu như là biểu trưng của thời đại: "Việt Nam - Hồ Chí Minh - Điện Biên Phủ". Việt Nam là đất nước anh hùng, là con người sáng tạo. Hồ Chí Minh là đường lối đúng đắn. Điện Biên Phủ là thắng lợi vẻ vang.
Kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ chúng ta tự hào về Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh, một Đảng Mác - Lênin chân chính; tự hào về Chủ tịch Hồ Chí Minh, danh nhân văn hóa thế giới - anh hùng giải phóng dân tộc, người sáng lập và rèn luyện Đảng ta; tự hào về dân tộc anh hùng, về các lực lượng vũ trang nhân dân, về quân đội nhân dân Việt Nam bách chiến, bách thắng.
Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ mãi mãi là niềm tự hào, là nguồn sức mạnh cổ vũ toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta ra sức phấn đấu thực hiện thắng lợi mục tiêu nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2024, Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp, Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII và các nghị quyết, kết luận của Hội nghị Trung ương. Tích cực triển khai, phổ biến, tuyên truyền và thi hành Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam nhằm nâng cao ý thức trách nhiệm của nhân dân, tôn trọng, chấp hành và bảo vệ Hiến pháp vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.