Đảng Bộ tỉnh Bình Phước
Về Sóc Bom Bo nghe tiếng chày giã gạo
Bom Bo nằm ở phía tây của quốc lộ 14, cách trung tâm huyện Bù Đăng khoảng 12km, thuộc xã Bình Minh, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước, là địa danh lịch sử nổi tiếng, là biểu tượng của tình quân dân thắm thiết trong cách mạng giải phóng dân tộc. Hình ảnh xuyên đêm đốt đuốc, giã gạo nuôi quân của người dân đồng bào S’tiêng đã trở nên quen thuộc khi đi vào âm nhạc qua bài hát “Tiếng chày trên sóc Bom Bo” của nhạc sĩ Xuân Hồng. Đó là hình ảnh đẹp đẽ của một vùng đất cách mạng trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Vào những năm đầu 1960 của thế kỷ XX, Mỹ - ngụy thực hiện chính sách dồn dân, lập ấp chiến lược khắp nơi. Người dân Sóc Bom Bo (thời điểm này thuộc quận Đức Phong, tỉnh Phước Long), mặc dù bị địch khủng bố gắt gao, chúng dồn dân vào ấp chiến lược. Cả Sóc Bom Bo kiên quyết không vào ấp chiến lược. Đến năm 1963, địch càn quét triền miên, già, trẻ, gái trai hơn 100 người dân của sóc Bom Bo đã lặng lẽ băng rừng, vượt suối vào căn cứ “Nửa Lon”, bên dòng suối Đắk Nhau và Đắc Liêng để lập ra sóc mới cũng mang tên sóc Bom Bo.
Năm 1965, Bộ Chỉ huy Miền quyết định mở Chiến dịch Phước Long - Đồng Xoài nhằm tiêu diệt bộ phận sinh lực tinh nhuệ của địch, hỗ trợ nhân dân đẩy mạnh chiến tranh du kích, nỗi dậy phá ấp chiến lược, mở rộng địa bàn giải phóng. Thời điểm này, sóc Bom Bo trở thành trung tâm tiếp tế lương thực cho bộ đội tham gia chiến dịch, với tinh thần yêu nước, một lòng theo Đảng, theo cách mạng, đồng bào S’tiêng, sóc Bom Bo đã đưa khẩu hiệu “Toàn sóc Bom Bo giã gạo nuôi quân”, không phân biệt già, trẻ, gái, trai đồng lòng đồng sức tập trung giã gạo phục vụ bộ đội, phục vụ kháng chiến. Đồng bào dân tộc ở Bom Bo, Đắk Nhau, vùng căn cứ đã ủng hộ 2.000 xá lúa (1 xá bằng 3 thùng), 8.000 gốc mỳ để nuôi quân. Mỗi lần giã gạo lấy cây lồ ô đã phơi khô, đốt lên làm đuốc, cháy bập bùng trong đêm. Mỗi cối có từ 2 đến 4 người thay nhau giã gạo, nhiều khi nghe tiếng máy bay địch quần thảo trên bầu trời thì tất cả tắt lửa chui xuống dưới hầm trú ẩn. Trong không khí khẩn trương, bên ánh đuốc lồ ô bập bùng, tiếng chày giã gạo thâu đêm không nghỉ, nhạc sĩ Xuân Hồng cũng tham gia chiến dịch vùng này và chứng kiến được cảnh nô nức giã gạo nuôi quân, là nguồn cảm xúc để ông sáng tác nên bài hát “Tiếng chày trên sóc Bom Bo” nổi tiếng vào năm 1966. Từ đó đến nay, địa danh sóc Bom Bo là dấu son chói sáng đi vào lịch sử cách mạng và phong trào đấu tranh dân tộc, ghi dấu ấn trong lòng dân cả nước. Công lao của quân dân Bom Bo trong những năm tháng chống Mỹ cứu nước đã được Đảng và Nhà nước trao tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang”. Bài hát cũng đã mang lại cho tác giả Xuân Hồng giải thưởng Hồ Chí Minh.
Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, người dân Bom Bo vẫn ở lại căn cứ “Nửa Lon”, đến năm 1989, đồng bào S’tiêng di cư từ xã Đắk Nhau trở về lại chốn cũ lập lại sóc Bom Bo (nay thôn Bom Bo, xã Bình Minh, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước). Bom Bo bây giờ khác xưa, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn, bộ mặt nông thôn Bom Bo thay da đổi thịt những căn nhà xây mới, những biệt thự mọc lên thay cho những căn nhà sàn đơn sơ thưở trước. Buổi tối không còn nghe tiếng giã gạo, không còn “đuốc lồ ô bập bùng” mà thay vào đó là ánh sáng của điện lưới quốc gia về đến tận từng căn nhà. Nếu ngày xưa Bom Bo tự hào về truyền thống hào hùng của mình thì hôm nay Bom Bo tự hào về sự khởi sắc của địa phương, nhất là đồng bào dân tộc S’tiêng đã có nhiều cố gắng, không trông chờ, ỷ lại hỗ trợ của Nhà nước mà tích cực phát triển sản xuất, xóa đói giảm nghèo. Đến nay, hai bên con đường nhựa uốn lượn qua những ngọn đồi xanh mướt cà-phê, điều và các loại cây trái khác. Buổi tối ở Bom Bo giờ không còn nghe tiếng giã gạo bằng tay, không còn "đuốc lồ ô bập bùng", thay vào đó là ánh sáng của điện lưới quốc gia thắp sáng từng căn nhà; 100% số trẻ em trong độ tuổi đi học đều đến trường.
Địa danh sóc Bom Bo nay đã mang nhiều tên mới. Khi chính quyền địa phương ở huyện Bù Đăng tiến hành quy hoạch lại các cụm, vùng dân cư để thuận tiện cho người dân trong sinh hoạt và cải thiện cuộc sống. Tên sóc Bom Bo lịch sử được đặt làm tên xã Bom Bo, còn sóc lấy tên là thôn 1. Sau đó ít lâu, do thôn 1 cách xa các thôn khác nên chính quyền địa phương quyết định chuyển thôn 1 (tiền thân là sóc Bom Bo) thuộc địa bàn quản lý của xã Bình Minh. Như vậy, sóc Bom Bo trong lịch sử chính thức là địa bàn thôn 1 của xã Bình Minh, còn xã Bom Bo hiện tại không phải là sóc Bom Bo trước đây. Thế nhưng, do địa danh sóc Bom Bo đã trở nên quá quen thuộc và gần gũi nên năm 2012, thể theo nguyện vọng muốn giữ lại tên Bom Bo ngày xưa để giữ gìn bản sắc văn hóa của bà con S’tiêng, đồng thời để giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ, nên chính quyền tỉnh Bình Phước và huyện Bù Đăng đã quyết định đổi tên thôn 1 thành thôn Bom Bo.
Đến với sóc Bom Bo hôm nay du khách sẽ có dịp hồi tưởng lại những năm tháng kháng chiến hào hùng của đồng bào dân tộc S’tiêng hướng về cách mạng với hoạt động giã gạo nuôi quân; được hòa mình vào những âm thanh rộn ràng của tiếng chày xen lẫn tiếng cồng chiêng; uống rượu cần, thưởng thức món thịt nướng, nghe già làng kể chuyện về buôn sóc bên ánh lửa hồng. Ngoài ra, du khách còn được tham gia, tìm hiểu về các lễ hội, chương trình biểu diễn nghệ thuật truyền thống độc đáo của đồng bào S'tiêng tại khu bảo tồn. Những hoạt động này mang ý nghĩa giao thoa văn hóa giữa người dân nơi đây với du khách và tạo điều kiện cho đồng bào S’tiêng có thêm động lực, ý thức trong việc bảo tồn, gìn giữ văn hóa của dân tộc mình, góp phần giới thiệu, quảng bá đến du khách về nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào S’tiêng. Đây là điểm đến hấp dẫn của du khách khi đến Bù Đăng và tỉnh Bình Phước anh hùng.
Cổng chào của khu bảo tồn Sóc Bom Bo
Năm 1965, Bộ Chỉ huy Miền quyết định mở Chiến dịch Phước Long - Đồng Xoài nhằm tiêu diệt bộ phận sinh lực tinh nhuệ của địch, hỗ trợ nhân dân đẩy mạnh chiến tranh du kích, nỗi dậy phá ấp chiến lược, mở rộng địa bàn giải phóng. Thời điểm này, sóc Bom Bo trở thành trung tâm tiếp tế lương thực cho bộ đội tham gia chiến dịch, với tinh thần yêu nước, một lòng theo Đảng, theo cách mạng, đồng bào S’tiêng, sóc Bom Bo đã đưa khẩu hiệu “Toàn sóc Bom Bo giã gạo nuôi quân”, không phân biệt già, trẻ, gái, trai đồng lòng đồng sức tập trung giã gạo phục vụ bộ đội, phục vụ kháng chiến. Đồng bào dân tộc ở Bom Bo, Đắk Nhau, vùng căn cứ đã ủng hộ 2.000 xá lúa (1 xá bằng 3 thùng), 8.000 gốc mỳ để nuôi quân. Mỗi lần giã gạo lấy cây lồ ô đã phơi khô, đốt lên làm đuốc, cháy bập bùng trong đêm. Mỗi cối có từ 2 đến 4 người thay nhau giã gạo, nhiều khi nghe tiếng máy bay địch quần thảo trên bầu trời thì tất cả tắt lửa chui xuống dưới hầm trú ẩn. Trong không khí khẩn trương, bên ánh đuốc lồ ô bập bùng, tiếng chày giã gạo thâu đêm không nghỉ, nhạc sĩ Xuân Hồng cũng tham gia chiến dịch vùng này và chứng kiến được cảnh nô nức giã gạo nuôi quân, là nguồn cảm xúc để ông sáng tác nên bài hát “Tiếng chày trên sóc Bom Bo” nổi tiếng vào năm 1966. Từ đó đến nay, địa danh sóc Bom Bo là dấu son chói sáng đi vào lịch sử cách mạng và phong trào đấu tranh dân tộc, ghi dấu ấn trong lòng dân cả nước. Công lao của quân dân Bom Bo trong những năm tháng chống Mỹ cứu nước đã được Đảng và Nhà nước trao tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang”. Bài hát cũng đã mang lại cho tác giả Xuân Hồng giải thưởng Hồ Chí Minh.
Khung cảnh tái hiện lại cảnh giã gạo của người dân S'tiêng
Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, người dân Bom Bo vẫn ở lại căn cứ “Nửa Lon”, đến năm 1989, đồng bào S’tiêng di cư từ xã Đắk Nhau trở về lại chốn cũ lập lại sóc Bom Bo (nay thôn Bom Bo, xã Bình Minh, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước). Bom Bo bây giờ khác xưa, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn, bộ mặt nông thôn Bom Bo thay da đổi thịt những căn nhà xây mới, những biệt thự mọc lên thay cho những căn nhà sàn đơn sơ thưở trước. Buổi tối không còn nghe tiếng giã gạo, không còn “đuốc lồ ô bập bùng” mà thay vào đó là ánh sáng của điện lưới quốc gia về đến tận từng căn nhà. Nếu ngày xưa Bom Bo tự hào về truyền thống hào hùng của mình thì hôm nay Bom Bo tự hào về sự khởi sắc của địa phương, nhất là đồng bào dân tộc S’tiêng đã có nhiều cố gắng, không trông chờ, ỷ lại hỗ trợ của Nhà nước mà tích cực phát triển sản xuất, xóa đói giảm nghèo. Đến nay, hai bên con đường nhựa uốn lượn qua những ngọn đồi xanh mướt cà-phê, điều và các loại cây trái khác. Buổi tối ở Bom Bo giờ không còn nghe tiếng giã gạo bằng tay, không còn "đuốc lồ ô bập bùng", thay vào đó là ánh sáng của điện lưới quốc gia thắp sáng từng căn nhà; 100% số trẻ em trong độ tuổi đi học đều đến trường.
Thưởng thức rượu cần cùng bản làng tại Sóc Bom Bo
Địa danh sóc Bom Bo nay đã mang nhiều tên mới. Khi chính quyền địa phương ở huyện Bù Đăng tiến hành quy hoạch lại các cụm, vùng dân cư để thuận tiện cho người dân trong sinh hoạt và cải thiện cuộc sống. Tên sóc Bom Bo lịch sử được đặt làm tên xã Bom Bo, còn sóc lấy tên là thôn 1. Sau đó ít lâu, do thôn 1 cách xa các thôn khác nên chính quyền địa phương quyết định chuyển thôn 1 (tiền thân là sóc Bom Bo) thuộc địa bàn quản lý của xã Bình Minh. Như vậy, sóc Bom Bo trong lịch sử chính thức là địa bàn thôn 1 của xã Bình Minh, còn xã Bom Bo hiện tại không phải là sóc Bom Bo trước đây. Thế nhưng, do địa danh sóc Bom Bo đã trở nên quá quen thuộc và gần gũi nên năm 2012, thể theo nguyện vọng muốn giữ lại tên Bom Bo ngày xưa để giữ gìn bản sắc văn hóa của bà con S’tiêng, đồng thời để giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ, nên chính quyền tỉnh Bình Phước và huyện Bù Đăng đã quyết định đổi tên thôn 1 thành thôn Bom Bo.
Đến với sóc Bom Bo hôm nay du khách sẽ có dịp hồi tưởng lại những năm tháng kháng chiến hào hùng của đồng bào dân tộc S’tiêng hướng về cách mạng với hoạt động giã gạo nuôi quân; được hòa mình vào những âm thanh rộn ràng của tiếng chày xen lẫn tiếng cồng chiêng; uống rượu cần, thưởng thức món thịt nướng, nghe già làng kể chuyện về buôn sóc bên ánh lửa hồng. Ngoài ra, du khách còn được tham gia, tìm hiểu về các lễ hội, chương trình biểu diễn nghệ thuật truyền thống độc đáo của đồng bào S'tiêng tại khu bảo tồn. Những hoạt động này mang ý nghĩa giao thoa văn hóa giữa người dân nơi đây với du khách và tạo điều kiện cho đồng bào S’tiêng có thêm động lực, ý thức trong việc bảo tồn, gìn giữ văn hóa của dân tộc mình, góp phần giới thiệu, quảng bá đến du khách về nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào S’tiêng. Đây là điểm đến hấp dẫn của du khách khi đến Bù Đăng và tỉnh Bình Phước anh hùng.
Tác giả bài viết: Thúy Triều
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Danh mục
Liên kết
Thống kê truy cập
- Đang truy cập173
- Máy chủ tìm kiếm1
- Khách viếng thăm172
- Hôm nay37,795
- Tháng hiện tại765,579
- Tổng lượt truy cập26,446,735