HƯỚNG TỚI KỶ NIỆM 41 NĂM NGÀY GIẢI PHÓNG TỈNH BÌNH PHƯỚC (23/3/1975 - 23/3/2016): Các nguyên tắc, tiêu chí để xác định Ngày giải phóng tỉnh Bình Phước (23/3/1975)

Đồng chí Nguyễn Tấn Hưng - Nguyên ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Tỉnh ủy đọc diễn văn tại Lễ kỷ niệm 40 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và công bố ngày giải phóng tỉnh Bình Phước (tổ chức ngày 24/4/2015). Ảnh: Hồng Sơn 

 

Việc xác định ngày giải phóng tỉnh được thực hiện dựa trên các nguyên tắc và tiêu như sau:

Nguyên tắc đầu tiên, cần phải được tôn trọng và xem xét theo quan điểm lịch sử cụ thể, có nghĩa là phải xem xét vấn đề gắn với bối cảnh lịch sử ở thời điểm xảy ra sự kiện. Trong trường hợp này, chúng ta phải ghi nhận cơ cấu tổ chức hành chính và vị thế của các địa phương trong tỉnh Bình Phước ngày nay đúng như hiện trạng ở giai đoạn 1972 - 1975, tức là ở từng thời điểm được giải phóng, chỉ có 2 quận Phước Bình và An Lộc là tỉnh lỵ (trung tâm hành chính) của 2 tỉnh Phước Long và Bình Long. Các quận còn lại như Bù Đăng, Bù Đốp, Lộc Ninh, Chơn Thành, kể cả quận Đôn Luân (thị xã Đồng Xoài ngày nay) đều là quận nhỏ không phải là trung tâm hành chính của tỉnh lúc bấy giờ.

 Nguyên tắc thứ hai, để chọn một ngày có tính chất đại diện cho một chuỗi sự kiện, bao giờ cũng phải lấy ngày diễn ra sự kiện tại trung tâm chính trị - hành chính, nơi đặt bộ máy chính quyền đầu não của đất nước hoặc địa phương.

Nếu tuân thủ các nguyên tắc trên và đối chiếu với tình hình thực tế ở 2 tỉnh Phước Long và Bình Long lúc đó, thì chỉ có 2 ngày được chọn là ngày 06/01/1975 ngày giải phóng Phước Bình, trung tâm tỉnh lỵ của tỉnh Phước Long và ngày 23/3/1975 ngày giải phóng An Lộc, trung tâm tỉnh lỵ của tỉnh Bình Long.

Ngoài các nguyên tắc trên, còn căn cứ vào các tiêu chí sau: 

Ngày giải phóng là ngày diễn ra tại trung tâm chính trị - hành chính, nơi đặt bộ máy chính quyền đầu não của đối phương đã sụp đổ toàn diện về chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa xã hội.

Sự kiện này phải nằm trong chuỗi sự kiện của cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, giải phóng miền Nam thống nhất đất nước.

Ngày 06/01/1975 giải phóng tỉnh Phước Long là “trận trinh sát chiến lược” rất quan trọng đối với địa phương và với cả toàn bộ cuộc kháng chiến chống Mỹ. Nhưng lại không liên quan trực tiếp và không nằm trong chuỗi sự kiện của cuộc tổng tiến công nổi dậy mùa xuân năm 1975. Mặt khác, lúc đó ngày 06/01/1975 giải phóng Phước Long thì mới chỉ là giải phóng một nửa tỉnh Bình Phước ngày nay. Do vậy, nếu chọn ngày 06/01 là ngày giải phóng tỉnh Bình Phước là chưa đầy đủ ý nghĩa và các tiêu chí, nguyên tắc. 

Chính vì vậy, ngày 23/3/1975 giải phóng An Lộc, trung tâm tỉnh lỵ của tỉnh Bình Long là sự kiện đã đáp ứng đầy đủ và trọn vẹn các nguyên tắc và tiêu chí để chọn ngày giải phóng tỉnh Bình Phước. 

Ngoài ra, về mặt thực tế các tỉnh và thành phố ở Miền Nam thường chọn ngày giải phóng của tỉnh là ngày mà địa phương nơi trung tâm tỉnh hiện nay được giải phóng. Nhưng riêng tỉnh Bình Phước trung tâm tỉnh hiện nay không phải đặt tại Phước Long hoặc Bình Long, mà tại Đồng Xoài (tức trung tâm quận Đôn Luân ngày xưa được giải phóng vào ngày 26/12/1974). Cho nên Ban Thường vụ Tỉnh ủy chọn ngày 23/3/1975 giải phóng An Lộc, trung tâm tỉnh lỵ Bình Long vì lúc này toàn bộ chính quyền đầu não của 2 tỉnh Phước Long, Bình Long đã sụp đổ, hầu hết đất đai, dân số ở các địa phương thuộc tỉnh Bình Phước hiện nay đã được giải phóng, nên chọn ngày 23/3/1975 là ngày giải phóng tỉnh Bình Phước là khách quan, khoa học và đầy đủ ý nghĩa nhất. 

Ngày giải phóng tỉnh Bình Phước 23/3/1975 là một mốc son chói lọi trong lịch sử tỉnh nhà, là ngày để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong tỉnh tổ chức các hoạt động kỷ niệm tri ơn sâu sắc tới những người đã hy sinh xương máu đối với sự nghiệp giải phóng quê hương Bình Phước và độc lập, hòa bình, thống nhất đất nước; phát huy truyền thống anh hùng, đoàn kết xây dựng tỉnh Bình Phước ngày càng giàu đẹp, văn minh.