Những năm qua mặc dù các công trình cấp nước sạch tập trung được đầu tư xây dựng đồng bộ, mạng lưới được mở rộng, tuy nhiên nhiều hộ dân vẫn còn sử dụng nguồn nước ngầm chưa qua xử lý phục vụ sinh hoạt hàng ngày. Điều này có thể để lại nhiều hệ lụy về sức khỏe cũng như không đảm bảo nâng cao chất lượng cuộc sống. Đặc biệt, việc khai thác nước ngầm tràn lan gây hậu quả vô cùng lớn, làm cạn kiệt nguồn tài nguyên nước và biến đổi khí hậu.
Hệ lụy khó lường
Quan sát thực tế chiếc bồn đựng nước giếng khoan của một hộ gia đình ở ấp 6, xã Tân Thành, thành phố Đồng Xoài mọi người sẽ thấy khác xa với bồn đựng nước máy. Nguồn nước được bơm từ giếng đưa trực tiếp lên bồn để sử dụng mà không qua xử lý nên bị ô nhiễm nghiêm trọng. Nước có màu ngã vàng đục, khi nếm thử có vị hơi chua, mùi tanh hôi. Nhận định cảm quan là nước nhiễm phèn sắt. Việc sử dụng nước không qua kiểm định chất lượng cho sinh hoạt trong thời gian dài không chỉ gây nguy hiểm cho sức khỏe con người mà có thể khiến các vật dụng sinh hoạt, thiết bị bơm, chứa nước bị bào mòn, hư hỏng, giảm tuổi thọ sử dụng.
Tiến sĩ, Bác sĩ Phạm Hoàng Xuân, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Bình Phước cho biết: Hiện nay có 2 loại nước thường sử dụng là nước sạch và nước hợp vệ sinh. Nước sạch được xử lý đạt tiêu chuẩn theo quy định, không chứa các độc chất và vi khuẩn gây bệnh cho người. Còn nước hợp vệ sinh nhận định cảm quan bề ngoài thấy trong suốt, không có mùi vị lạ nên người dân cảm tính là tốt, nhưng thực tế chưa phải là sạch nên muốn sử dụng thì phải đun sôi. Nếu người dân chủ quan không xử lý mà sử dụng trực tiếp sẽ không tốt cho sức khỏe. Đặc biệt, trong nước ngầm có một số vi khuẩn ảnh hưởng đến đường ruột sẽ gây ngộ độc, lâu dài gây một số bệnh đường ruột và nguy cơ dẫn đến ung thư. Để đảm bảo sức khỏe, Tiến sĩ, Bác sĩ Phạm Hoàng Xuân khuyến cáo người dân nên sử dụng nước máy của công trình cấp nước tập trung. Bởi đây là nguồn nước đã được kiểm soát, đảm bảo chất lượng. Đối với khu vực chưa tiếp cận được điểm cấp nước tập trung, người dân khi khai thác nước ngầm, nước giếng cần để lắng một thời gian, sau đó đun sôi mới sử dụng.
Nhà máy nước Đồng Xoài được đầu tư 3 cụm xử lý tiên tiến, hiện đại nhất hiện nay
Việc sử dụng nguồn nước chưa qua kiểm định chất lượng ngoài ảnh hưởng đến sức khỏe, các gia đình còn phải tốn kém hàng chục triệu đồng để khoan giếng, gây ra nhiều hệ lụy. Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Bình Phước Phạm Văn Liêm cho biết: Hiện địa bàn tỉnh có 3 nguồn nước khai thác sử dụng là nước mưa, nước mặt, nước ngầm. Nếu khai thác không có kế hoạch, quá mức về lâu dài sẽ gây nên hệ lụy như sạt lỡ, sụt lún và ô nhiễm nguồn nước. Với vai trò là cơ quan chuyên môn, đơn vị đã phối hợp với các sở, ngành, chính quyền địa phương tham mưu UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản về quản lý, khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên nước. Đối với việc quản lý, khai thác nước ngầm, sở cũng đã tham mưu UBND tỉnh ban hành văn bản quy định những vùng được khai thác, vùng không được khai thác, nếu khai thác lậu sẽ xử lý nghiêm theo quy định.
Lợi ích vượt trội
Cứ mỗi mùa khô đến, gia đình ông Lê Tấn Đạt, ngụ khu phố 2, phường Tân Đồng, thành phố Đồng Xoài lại thấp thỏm lo âu khi giếng đào của gia đình hết nước phải xin nhờ 2 nhà bên cạnh. Thế nhưng khoảng 1 tháng nay niềm vui đã đến với gia đình ông bởi đã được lắp đặt nước máy sử dụng. Ông Đạt cho biết, hệ thống ống nước máy được đầu tư trước cổng nhà nên lắp đặt nhanh gọn, chi phí chỉ 1 triệu đồng. Nếu như trước đây sử dụng nước giếng phải qua bể lọc thì bây giờ có nước máy sạch nên cứ mở khóa là có nước xài.
Hiện Công ty Cổ phần cấp thoát nước Bình Phước đang đầu tư 30 tỷ đồng mở rộng mạng lưới, đáp ứng nhu cầu sử dụng nước sạch cho người dân năm 2024
“Khi gia đình chuẩn bị làm nhà cứ nghĩ phải khoan 1 cái giếng để chủ động nguồn nước phục vụ sinh hoạt. Để khoan được giếng không chỉ tốn vài ba chục triệu đồng mà còn phải làm thủ tục xin phép khai thác nước ngầm. Tuy nhiên, về sau khi triển khai làm nhà, ngay trước mảnh đất đã có đường ống nước nên quyết định xài hoàn toàn nước máy. Và từ nhiều năm nay, mọi sinh hoạt, ăn uống, tưới tắm đều sử dụng nước máy rất tiện lợi, nguồn nước luôn bảo đảm, ổn định”, ông Phạm Văn Dương, khu phố Phú Xuân, phường Tân Phú, thành phố Đồng Xoài.
Với công suất 30.000m3 ngày/đêm, Nhà máy cấp nước Đồng Xoài đang phục vụ khoảng 40.000 khách hàng là các hộ gia đình và các cơ quan, doanh nghiệp trên địa bàn thành phố và các khu vực lân cận. Hệ thống đường ống cấp nước được Công ty cổ phần cấp thoát nước Bình Phước đầu tư xây dựng, kéo đến từng hộ dân, người dân chỉ tốn khoảng 1 triệu đồng để đăng ký lắp đặt, sử dụng nước. Giá nước sạch được thực hiện theo Quyết định của UBND tỉnh Bình Phước với chi phí tương đương với chi phí tiền điện dùng cho việc bơm nước ngầm hàng ngày.
Bồn đựng nước giếng khoan của các hộ dân ngã màu vàng do nhiễm phèn sắt
Rất nhiều tiện ích khi dùng nước sạch của nhà máy, tuy nhiên nhận thức của người dân ở nhiều nơi vẫn còn thói quen dùng nước giếng khoan, giếng đào phục vụ sinh hoạt để giảm chi phí. Và việc nâng cao tỷ lệ sử dụng nước sạch cho người dân là tiêu chí quan trọng để các xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM), NTM nâng cao và phấn đấu lên phường. Chủ tịch UBND xã Tân Thành, thành phố Đồng Xoài Đặng Tấn Lộc cho biết: Năm 2020, Tân Thành đạt chuẩn NTM nâng cao với tỷ lệ hộ dân sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 100%, tuy nhiên tỷ lệ sử dụng nước sạch (nước máy) chỉ đạt 77% và đến cuối năm 2023 con số này là 89%. Nguyên nhân là do địa bàn rộng, dân số đông với tỷ lệ hộ dân tộc thiểu số chiếm 17% nên nhận thức về sử dụng nước sạch chưa cao, chủ yếu sử dụng giếng khoan, giếng đào.
“Thời gian tới chúng tôi sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền để nhắc nhở từng hộ dân hiểu được lợi ích của việc sử dụng nước máy, đảm bảo vệ sinh môi trường, nâng cao chất lượng cuộc sống, hướng tới tỷ lệ sử dụng nước máy đạt 100%. Đây là tiêu chí góp phần đưa xã Tân Thành lên phường vào nhiệm kỳ tới”, Chủ tịch UBND xã Tân Thành Đặng Tấn Lộc.
Hướng tới bao phủ toàn dân
Để đảm bảo chất lượng nguồn nước phục vụ tốt nhất nhu cầu người dân, Công ty Cổ phần cấp thoát nước Bình Phước đã đầu tư xây dựng 3 cụm xử lý nước tại Nhà máy nước Đồng Xoài bằng dây chuyền công nghệ hiện đại, tiên tiến nhất với công suất 30.000m3 ngày/đêm. Nước được lấy từ hồ Đồng Xoài đã có trạm quan trắc tự động truyền dữ liệu về Sở TN&MT để theo dõi chất lượng nguồn nước. Nước mặt sau khi khai thác sẽ được xử lý qua nhiều công đoạn và được kiểm soát chặt chẽ, nghiêm ngặt, khi đạt chuẩn quy định 01-01-2018 của Bộ Y tế mới cung cấp đến người sử dụng.
Nước máy được khai thác từ nước mặt hồ Đồng Xoài có hệ thống quan trắc chất lượng nước và được xử lý, kiểm soát chặt trước khi cung cấp người tiêu dùng
“Người dân nên quan tâm đến hệ thống sử dụng nước phía sau đồng hồ của mình xem các thiết bị có rò rỉ, xì bể ở đâu hay không. Nếu trường hợp không sử dụng nước mà đồng hồ vẫn quay thì lập tức báo cho nhân viên của công ty cấp nước xuống kiểm tra thực tế. Hiện nay công ty đang phối hợp chặt chẽ, xây dựng kênh thông tin qua Zalo, tổng đài trực 24/7 để tiếp nhận các phản ánh của người dân về chất lượng nguồn nước, các nghi ngờ xì bể thất thoát để giúp người dân đảm bảo chất lượng nguồn nước, đảm bảo hạn chế thất thoát”, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần cấp thoát nước Bình Phước Lê Văn Luyện chia sẻ kinh nghiệm sử dụng nước hiệu quả tại nhà.
Công ty Cổ phần cấp thoát nước Bình Phước có 2 nhà máy xử lý nước phục vụ cung cấp nước sạch cho người dân thành phố Đồng Xoài, thị xã Phước Long và các vùng lân cận. Thực hiện quyết định của UBND tỉnh Bình Phước về phê duyệt phương án thực hiện việc hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh, năm 2024 công ty đang đầu tư nâng cấp mạnh mẽ với kinh phí khoảng 30 tỷ đồng để mở rộng mạng lưới đường ống, đảm bảo cung cấp nước sạch cho người dân, đồng thời hạn chế việc khai thác nước ngầm quá mức. Trong tương lai, Công ty Cổ phần cấp thoát nước Bình Phước sẽ xây dựng Nhà máy nước Nha Bích công suất 180.000m3 ngày/đêm theo quy hoạch chung của Chính phủ. Từ đó sẽ đủ khả năng cung cấp nước sạch cho toàn bộ người dân cũng như phục vụ sản xuất, kinh doanh trên địa bàn tỉnh Bình Phước.
Với nhiều năm kinh nghiệm trong sản xuất, cung cấp nước sạch cho người dân cũng như có đủ năng lực tài chính, nên việc mở rộng mạng lưới cấp nước sẽ được Công ty cổ phần cấp thoát nước Bình Phước tiếp tục quan tâm đầu tư mạnh mẽ, góp phần nâng cao tỷ lệ sử dụng nước sạch cho người dân. Mặt khác, khi có nguồn nước sạch người dân không còn phải lo lắng về thiếu nước sinh hoạt mùa khô, sử dụng tiện lợi và hạn chế tối đa việc khai thác nước ngầm làm cạn kiệt tài nguyên nước và biến đổi khí hậu.