Đầu năm 1945, Chiến tranh thế giới lần thứ hai bước vào giai đoạn cuối. Ở trong nước, phong dựng đất nước dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí trào cách mạng đang dâng cao. Dưới sự lãnh Minh và Đảng cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân ta đã tiến hành tổng khởi nghĩa, giành chính quyền. Từ ngày 14 đến ngày 18/8, cuộc tổng khởi nghĩa đã giành được thắng lợi ở nông thôn đồng bằng Bắc Bộ, đại bộ phận miền Trung, một phần miền Nam. Ngày 19/8, khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở Hà Nội.
Chỉ trong vòng 15 ngày cuối tháng 8/1945, cuộc tổng khởi nghĩa đã giành thắng lợi hoàn toàn, chính quyền trong cả nước về tay nhân dân. Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịnh sử, trước cuộc mít tinh của gần một triệu đồng bào, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ Lâm thời trịnh trọng đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố trước quốc dân và thế giới: Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời (nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam). Từ đó, ngày 2/9 là Ngày Quốc khánh của nước ta. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công là thắng lợi vĩ đại đầu tiên của nhân dân ta từ khi có Đảng lãnh đạo, mở ra bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Từ đây, đất nước, xã hội, dân tộc và con người Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Ngày 19/8/1945, hàng vạn người dân Thủ đô dự míttinh tại Quảng trường Nhà hát Lớn thành phố chào mừng thắng lợi của Cách mạng tháng Tám. (Ảnh: Tư liệu TTXVN)
Quán triệt Nghị quyết của Trung ương Đảng và Xứ ủy Nam kỳ về tổng khởi nghĩa giành chính quyền, Tỉnh ủy Thủ Dầu Một tổ chức ngay cuộc họp mở rộng đến Bí thư chi bộ bàn việc chấp hành Nghị quyết của Xứ ủy và lệnh tổng khởi nghĩa của Trung ương. Hội nghị quyết định:
1. Thành lập Ủy ban khởi nghĩa ở tỉnh.
2. Các cơ sở lập ngay ủy ban khởi nghĩa.
3. Ngày 25-8-1945, tập trung lực lượng trong toàn tỉnh giành chính quyền tại thị xã.
4. Các thị trấn, các đầu mối đồn điền cao su đồng loạt khởi nghĩa, hoặc sớm hơn tùy tình hình cụ thể.
Chấp hành chủ trương của Tỉnh ủy và Ủy ban khởi nghĩa tỉnh, nhân dân thị xã và các quận đã nhất tề đứng lên khởi nghĩa với quyết tâm giành chính quyền trong khí thế cao nhất của cách mạng.
Nhân dân ngoại thành với tầm vông vạt nhọn kéo vào nội thành tham gia cuộc Tổng khởi nghĩa Sài Gòn ngày 25-8-1945 Ảnh: Tư liệu
Tại Lộc Ninh, ngày 24-8-1945, khi trời vừa sáng, nhân dân và công nhân các làng, sở cao su Lộc Ninh - Đa Kia với lực lượng nòng cốt là Thanh niên tiền phong, Thanh niên cứu quốc, các đội tự vệ nhất tề nổi dậy. Từng đoàn người mang theo gậy tầm vông vót nhọn, xà beng, giáo mác, cung tên tiến vào các nhà máy, xí nghiệp, đồn điền cao su và các cơ sở sản xuất, đoàn người ào ào vượt rào, leo tường, giương cao cờ đỏ sao vàng, giương cao và hô vang các khẩu hiệu “Chính quyền về tay nhân dân”, “Việt Nam độc lập muôn năm”, “Đảng Cộng sản Đông Dương muôn năm”.
Riêng tại nhà chỉ huy phát xít Nhật, viên chỉ huy ra lệnh bắn vào lực lượng thanh niên quyết chiến đang tiến tới. Tình huống trở nên khó khăn, đồng chí Lê Đức Anh chọn ra một đội gồm những chiến sĩ cảm tử và đích thân chỉ huy đánh chiếm mục tiêu. Sau 15 phút, cuộc chiến kết thúc, 18 lính Nhật bị bắt, trong đó có 2 chỉ huy, số còn lại đầu hàng. Ta thu được 40 khẩu súng và toàn bộ quân trang, quân dụng.
22 chiến sĩ công nhân Lộc Ninh đã hy sinh anh dũng cho cuộc khởi nghĩa toàn thắng. Lộc Ninh trở thành một trong những nơi giành chính quyền sớm nhất trong tỉnh Thủ Dầu Một. Sau cuộc khởi nghĩa thắng lợi, đồng chí Lê Đức Anh cùng những người lãnh đạo phong trào, trở thành những người phụ trách các công việc của chính quyền độc lập đầu tiên tại Lộc Ninh.
Tại Bù Đốp, lực lượng khởi nghĩa gồm nông dân, công nhân với dao, gậy... bao vây đánh địch và thu được kho súng, trong đó có cả súng máy. Đây là số súng mà lực lượng vũ trang Lộc Ninh được trang bị mạnh hơn nhiều nơi khác.
Tại Hớn Quản, sáng 25-8-1945, đông đảo nhân dân và công nhân các đồn điền Quản Lợi, Xa Cam, Xa Trạch, Xa Cát... với lực lượng nòng cốt là Thanh niên tiền phong, Thanh niên cứu quốc, các đội tự vệ tổ chức mít tinh rồi chuyển thành biểu tình, mang theo cuốc xẻng, gậy gộc, xà beng và cả súng trường, lựu đạn kéo nhau đi chiếm nơi ở và làm việc của bọn chủ, giành lại quyền làm chủ đồn điền.
Công nhân và nhân dân dùng gậy tầm vông vót nhọn, dao găm và một ít súng tới vây các đồn bót có lính Nhật chiếm đóng. Các đại biểu công nhân hùng dũng tiến vào tận sào huyệt địch. Trước sức mạnh của quần chúng cách mạng, hầu hết các đồn điền, tư bản Pháp và chỉ huy quân Nhật đều run sợ, chấp nhận giao công xưởng, kho tàng, máy móc, đồn bót cho đại biểu nhân dân, trả lại đồn điền cho công nhân.
Sau khi giành lại được quyền quản lý các đồn điền, đông đảo công nhân, cùng với nông dân và đồng bào dân tộc ít người, mà nòng cốt là lực lượng Thanh niên tiền phong kéo về chợ Hớn Quản tham gia cuộc mít tinh lớn nhằm biểu dương lực lượng cách mạng, đồng thời cướp chính quyền ở quận lỵ. Tại cuộc mít tinh, đồng chí Nguyễn Văn Trung, Tỉnh ủy viên, được phân công lãnh đạo khởi nghĩa ở Hớn Quản, đã giải thích rõ cuộc cách mạng và kêu gọi nhân dân tham gia bảo vệ chính quyền vừa mới giành được. Cuộc mít tinh mà thực chất là cuộc nổi dậy biểu dương lực lượng giành chính quyền đã diễn ra với khí thế vô cùng rầm rộ, nô nức.
Cũng trong sáng 25-8-1945, cùng với cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở quận, xã và các đồn điền, Ủy ban khởi nghĩa Hớn Quản cử khoảng 100 công nhân và 50 đồng bào dân tộc ít người, với khoảng gần 40 khẩu súng kéo xuống thị xã Thủ Dầu Một tham gia khởi nghĩa giành chính quyền ở tỉnh.
Tại Đồng Xoài, Bà Rá, tin khởi nghĩa giành thắng lợi ở các nơi: Sài Gòn, thị xã Thủ Dầu Một, Biên Hòa, Lộc Ninh, Hớn Quản... đã nhanh chóng truyền đến làm cho hàng ngàn công nhân và nông dân phấn khởi. Chớp thời cơ thuận lợi đó giành chính quyền, đồng chí Nguyễn Đình Kính tập hợp công nhân cao su đứng ra thành lập Đoàn thanh niên tiền phong cùng Hội Phụ nữ cứu quốc giữ vai trò nòng cốt bảo vệ đồn điền và cử người ra thành lập trụ sở cách mạng tại đồn điền. Trụ sở của Ủy ban là nhà của chủ đồn điền trước đây.
Ở Bà Rá (Phước Long), lúc này sĩ quan binh lính Nhật vẫn còn đóng ở quận lỵ Bà Rá không dám đi khủng bố, chờ quân đồng minh (quân Anh) đến để giao nộp vũ khí. Bọn hội tề các làng, xã tan rã, binh lính Nhật, Pháp lẩn trốn không dám hoạt động. Trong vùng dân tộc thiểu số, bọn cai tổng đã bỏ việc từ mấy ngày trước, trốn ở nhà để tránh sự tấn công của quần chúng.
Ở thị xã Thủ Dầu Một, đúng theo kế hoạch, rạng sáng 25-8, hàng chục ngàn đồng bào các nơi trong tỉnh, với vũ trang gậy gộc, gươm giáo, súng, cờ, biểu ngữ kéo vào tràn ngập thị xã. Khí thế cách mạng như triều dâng, thác đổ. Đến sáng 25-8, toàn bộ các cơ quan trong thị xã do tự vệ và quần chúng chiếm giữ.
Đến 7 giờ sáng, một cuộc mít tinh lớn, đủ các tầng lớp công nhân, nông dân, dân tộc, tôn giáo, trí thức... được tổ chức trước dinh tỉnh trưởng. Đồng chí Văn Công Khai, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng ban Khởi nghĩa tỉnh thay mặt Ủy ban khởi nghĩa tuyên bố xóa bỏ chính quyền thân Nhật, thành lập chính quyền cách mạng. Hơn 5 vạn đồng bào thay mặt cho hơn 15 vạn nhân dân chứng kiến một sự kiện quan trọng chưa từng có trong lịch sử tỉnh nhà, là xóa bỏ chính quyền cũ của quân Nhật, dựng lên chính quyền mới - chính quyền của nhân dân. Sau cuộc mít tinh, quần chúng tổ chức tuần hành thị uy, hô vang các khẩu hiệu “Việt Nam độc lập muôn năm”, “Chính quyền thuộc về tay nhân dân”. Trong ngày 25-8-1945, nhân dân Thủ Dầu Một đã giành chính quyền thắng lợi cùng với thành phố Sài Gòn và 15 tỉnh bạn.
Thắng lợi của Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 còn là kết quả của quá trình xây dựng đội ngũ cán bộ đảng viên làm lực lượng lãnh đạo cách mạng của nhân dân tỉnh Bình Phước. Xây dựng lực lượng cách mạng ngày càng lớn mạnh và khi thời cơ đến đã kịp thời đứng lên lãnh đạo quần chúng nổi dậy đồng loạt giành chính quyền về tay nhân dân, góp phần tô thắm thêm trang sử hào hùng của dân tộc.
Từ khi Cách mạng tháng Tám thành công đến nay, đất nước ta đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên tất cả các lĩnh vực. Sau nhiều tìm tòi, nghiên cứu, Đại hội Đảng lần thứ 6 (tháng 12/1986) đề ra đường lối đổi mới toàn diện đất nước. Đây là bước ngoặt lớn trong tư duy lãnh đạo của Đảng. Đường lối Đổi mới đã khơi dậy sức mạnh toàn dân, giải phóng lao động. Nền kinh tế bắt đầu phát triển và phát triển liên tục với tốc độ tương đối cao trong suốt 36 năm qua với mức tăng trưởng trung bình khoảng 7% mỗi năm. Từ một đất nước nghèo nàn và lạc hậu, bị tàn phá nặng nề sau chiến tranh, Việt Nam đã ra khỏi tình trạng kém phát triển, trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Từ một nước phải nhập khẩu gạo, Việt Nam đã trở thành một trong những nước xuất khẩu gạo lớn của thế giới. Từ một nước lạm phát tới 700%, lạm phát ở Việt nam chỉ còn ở mức 3,8% trong 6 tháng đầu năm 2022. Từ một nền kinh tế tập trung quan liêu, bao cấp, chỉ có một thành phần đã trở thành nền kinh tế tự do đứng thứ 90/178 nền kinh tế, nằm trong top 16 nền kinh tế mới nổi thành công nhất thế giới. Chính sách xã hội được quan tâm, đời sống nhân dân được cải thiện, không ngừng nâng cao. Văn hóa phát triển đa dạng, phong phú, dân tộc, khoa học, đại chúng trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, trở thành nguồn lực phát triển đất nước. Chất lượng giáo dục và đào tạo được nâng lên. Quốc phòng và an ninh được đảm bảo. Công tác đối ngoại đã góp phần duy trì, củng cố môi trường hòa bình ổn định, giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa. Với những thành công đạt được, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhiều lần khẳng định: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”.
Cùng với thế và lực của đất nước, nhân dân các dân tộc tỉnh Bình Phước luôn tự hào bước tiếp trang sử vẻ vang, hào hùng của các thế hệ cha anh, xây dựng quê hương Bình Phước ngày càng phát triển về mọi mặt.
Tỉnh Bình Phước được tái lập và đi vào hoạt động từ ngày 01/01/1997, đến nay đã được hơn 25 năm. Tỉnh có diện tích tự nhiên trên 6.871 km2., biên giới dài 258,939km, tiếp giáp với 03 tỉnh của Vương quốc Campuchia. Với 11 đơn vị hành chính cấp huyện, 01 thành phố, 03 thị xã (trong đó thị xã Chơn Thành mới được Ủy Ban Thường vụ Quốc hội thông qua), với 111 xã, phường, thị trấn. Dân số có trên 01 triệu người, với 41 dân tộc cùng sinh sống; đồng bào dân tộc thiểu số chiếm gần 20% dân số của tỉnh. Toàn Đảng bộ có 21 Đảng bộ trực thuộc với hơn 37 ngàn đảng viên.
Bình Phước là mảnh đất giàu truyền thống cách mạng. Nơi đây, nhiều địa danh và chiến công vang dội đã đi vào lịch sử dân tộc, trở thành niềm tự hào của Đảng bộ, Nhân dân Bình Phước và cả nước, như: Di tích lịch sử Phú Riềng Đỏ; Khu căn cứ Tà Thiết; Nhà giao tế Lộc Ninh; Di tích lịch sử chiến thắng Chốt chặn Tàu Ô; Sóc Bom Bo;...
Những năm đầu mới tái lập, Bình Phước chỉ là tỉnh thuần nông, lĩnh vực công nghiệp - xây dựng chiếm tỷ trọng khoảng 5% GRDP của tỉnh thì đến nay, một diện mạo mới đã được thay thế. Tính đến cuối năm 2021, cơ cấu kinh tế dịch chuyển rõ rệt với công nghiệp - xây dựng chiếm 43,4%; dịch vụ chiếm 32,8%, trong đó kinh tế số 3,4%. Năm 2021, thu ngân sách của tỉnh đạt 13.380 tỷ đồng, tăng gấp 77,8 lần so với năm đầu tái lập tỉnh (1997).
Công nhân làm việc tại Công ty TNHH Leoch Battery (Việt Nam), KCN Becamex Bình Phước, huyện Chơn Thành. Ảnh: Bùi Liêm
Trong 7 tháng đầu năm 2022, tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh tiếp tục đạt nhiều kết quả tích cực. Tổng thu ngân sách nhà nước đến 17/8/2022 là 9.296 tỷ đồng, đạt 76% dự toán Bộ Tài chính giao, đạt 65% dự toán điều chỉnh HĐND tỉnh thông qua. Tăng trưởng đạt 6,91%, đứng thứ 2 vùng Đông Nam Bộ và đứng thứ 35 so với cả nước. Năm 2021, GRDP bình quân đầu người đạt 74,9 triệu đồng.
Trong quá trình phát triển, lãnh đạo tỉnh Bình Phước luôn quan tâm, sẻ chia, đồng hành, hỗ trợ sự phát triển của doanh nghiệp; tháo gỡ các điểm nghẽn, vướng mắc, của doanh nghiệp, nhà đầu tư, tạo sức hút mạnh mẽ. Bình Phước hiện có 13 khu công nghiệp, trong đó 7 khu công nghiệp đã lấp đầy 100%. Chính sách thu hút đầu tư có nhiều đổi mới, quan tâm nhiều hơn đến lợi ích của doanh nghiệp và nhân dân.
Từ 2 doanh nghiệp FDI năm đầu tái lập tỉnh (1997), tính đến hết tháng 7/2022, toàn tỉnh đã thu hút được 357 dự án FDI, với tổng vốn hơn 3.383 triệu USD. Dù ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19 trong suốt 2 năm qua, nhưng đến nay Bình Phước đã có 10.286 doanh nghiệp đăng ký hoạt động với số vốn 180.941 tỷ đồng và có 281 hợp tác xã hoạt động hiệu quả.
Giao thông “đi trước mở đường”, Bình Phước đã từng bước tháo “điểm nghẽn” về hạ tầng giao thông, tạo được sự lưu thông, kết nối giữa Tây Nguyên với các tỉnh Bình Dương, Tây Ninh và TP. Hồ Chí Minh; TP. Hồ Chí Minh đến các nước Campuchia, Lào, Thái Lan qua Cửa khẩu quốc tế Hoa Lư; giữa các địa phương trong tỉnh. Đặc biệt, hiện nay, Bình Phước đang khẩn trương triển khai thực hiện dự án đường cao tốc Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước) và dự án đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Thủ Dầu Một - Chơn Thành.
Bên cạnh đầu tư cơ sở hạ tầng, kết nối giao thông, nâng cao đời sống kinh tế - xã hội, Bình Phước đang tập trung đầu tư vào lĩnh vực du lịch, trọng tâm là phát triển 4 loại hình du lịch thế mạnh của tỉnh gồm: sinh thái, văn hóa, tâm linh và du lịch cuối tuần.
Bình Phước là một trong những tỉnh đi đầu cả nước về đột phá trong cải cách thủ tục hành chính, phát triển chính quyền số, chuyển đổi số. Nhiều chương trình, giải pháp đột phá, tháo gỡ “điểm nghẽn” về thủ tục hành chính đã được tỉnh Bình Phước thực hiện với quyết tâm mãnh liệt, khát vọng xây dựng chính quyền kiến tạo, lấy người dân làm trung tâm, lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp là thước đo chất lượng hoạt động của bộ máy hành chính. Là địa phương gần như không có nền tảng ban đầu để triển khai chuyển đổi số, năm 2021, Bình Phước đã vươn lên đứng thứ 9/63 tỉnh, thành trong cả nước.
Các dự án công nghệ thông tin từ tỉnh đến cơ sở được tỉnh đầu tư bài bản, hiệu quả rõ nét như “bộ não số” IOC, trung tâm hành chính công các cấp. Ảnh: Ngân Hà
Bình Phước phấn đấu đến năm 2025, chính quyền điện tử của tỉnh nằm trong top 30 các tỉnh, thành phố trên toàn quốc; 100% thủ tục hành chính thực hiện trực tuyến đạt mức độ 3, 4; từng bước chuyển đổi sang chính quyền số, tất cả vì người dân và doanh nghiệp.
Quốc phòng an ninh, đối ngoại ổn định, quan hệ hợp tác hữu nghị giữa tỉnh Bình Phước với các tỉnh giáp biên thuộc Vương quốc Campuchia và các tỉnh Nam Lào ngày càng phát triển tốt đẹp. Bình Phước đăng cai tổ chức thành công Chương trình giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam - Campuchia lần thứ nhất giữa Bộ Quốc phòng Việt Nam và Bộ Quốc phòng Campuchia và Lễ kỷ niệm 45 năm “Con đường tiến tới đánh đổ chế độ diệt chủng Pol Pốt” của Thủ tướng Campuchia Hun Sen.
Với tiềm năng và lợi thế hiện có, cũng như những định hướng chiến lược phát triển phù hợp trong thời gian tới, cộng với khát vọng mạnh mẽ, Bình Phước sẽ nâng tầm vị thế và đóng góp cho sự phát triển chung của cả nước. Phấn đấu đến 2030, Bình Phước trở thành tỉnh công nghiệp hiện đại, là “điểm đến hấp dẫn”, một trong những động lực phát triển của vùng Đông Nam Bộ. Và đến năm 2045, Bình Phước trở thành tỉnh phát triển, giàu mạnh, văn minh.
Phát huy truyền thống vẻ vang của thắng lợi Cách mạng tháng Tám lịch sử và tinh thần hào hùng của Quốc khánh 2/9, Đảng bộ và Nhân dân các dân tộc tỉnh Bình Phước quyết tâm đoàn kết, đồng lòng, chung sức, xây dựng Đảng bộ thật sự vững mạnh trên cả ba mặt: chính trị, tư tưởng và tổ chức. Những dấu ấn đậm nét là minh chứng sinh động của một Bình Phước khát vọng, luôn thực hiện phương châm hành động: Doanh nghiệp thành công, doanh nhân thành đạt, tỉnh phát triển. Bình Phước sẽ trở thành “điểm đến hấp dẫn, nơi đáng sống” trong tương lai gần.