Văn hóa được xem là hồn cốt của dân tộc, là nền tảng tinh thần, sức mạnh nội sinh của đất nước. Văn hóa là một trong bốn trụ cột chính của công cuộc đổi mới đất nước. Vì vậy, từ khi đổi mới đến nay, Đảng ta đặc biệt quan tâm đến vấn đề xây dựng, phát triển văn hóa con người Việt Nam. Điều này được thể hiện trong nhiều nghị quyết quan trọng của Đảng, trong đó đặc biệt là Nghị quyết số 33, Hội nghị lần thứ chín Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI, với 5 quan điểm, trong đó quan điểm đầu tiên là: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững đất nước. Văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội”.
Quan điểm này không chỉ xác định vị trí, vai trò của văn hóa đối với sự phát triển bền vững đất nước mà còn khẳng định mối quan hệ chặt chẽ giữa văn hóa với kinh tế, chính trị và xã hội. Từ đó đến nay qua các kỳ đại hội, Nghị quyết của Đảng tiếp tục khẳng định và đặt ra các mục tiêu cho sự phát triển văn hóa con người Việt nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Thực hiện chủ trương của Đảng và từ thực tiễn của tỉnh Bình Phước có 41 thành phần dân tộc, hội tụ từ khắp mọi miền của Tổ quốc đến sinh sống, lập nghiệp, văn hóa Bình Phước hội tụ, giao thoa, thống nhất trong sự đa dạng; có sự kết hợp hài hòa tinh hoa văn hóa truyền thống của các dân tộc từ nhiều vùng, miền trong cả nước.
Trong những năm qua, sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa, con người Bình Phước đạt nhiều kết quả quan trọng. Môi trường, nếp sống văn hóa chuyển biến tích cực. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và Cuộc vận động “Người Bình Phước nói lời hay, làm việc tốt” mang lại kết quả thiết thực. Những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, của quê hương và các di sản văn hóa của tỉnh được kế thừa, bảo tồn và phát huy; các thiết chế văn hóa đã từng bước được quan tâm đầu tư. Ý thức tự cường, trách nhiệm công dân, tinh thần đoàn kết của người Bình Phước được khơi dậy và phát huy mạnh mẽ trên nhiều mặt làm phong phú thêm đời sống tinh thần cho nhân dân. Ngày càng xuất hiện nhiều gương người tốt, việc tốt, nhiều điển hình tiên tiến trên các lĩnh vực, địa bàn là những nhân tố quan trọng góp phần hình thành và phát triển các giá trị văn hóa mới.
Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ Trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Mạnh Cường và lãnh đạo UBND tỉnh tham quan khu trưng bày đàn đá Lộc Hòa
Tuy nhiên, Đảng bộ tỉnh xác định bên cạnh kết quả đạt được thì việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người Bình Phước còn một số hạn chế như: Nguồn lực đầu tư cho phát triển văn hóa; Hệ thống thiết chế văn hóa còn thiếu và chưa được đầu tư đồng bộ, phương thức hoạt động chậm đổi mới; Trong sáng tác, biểu diễn, truyền bá các tác phẩm văn học nghệ thuật còn thiếu các tác phẩm có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật; điều kiện hưởng thụ văn hóa ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và vùng biên giới còn nhiều khó khăn; Việc chăm lo xây dựng con người có nhân cách, lối sống tốt đẹp có nơi còn chưa được triển khai mạnh mẽ.
Nguyên nhân của những hạn chế có nhiều lý do, trong đó việc triển khai thực hiện đường lối văn hóa của Đảng có lúc, có nơi còn thiếu đồng bộ, chưa quyết liệt. Trách nhiệm của một số cấp ủy đảng, tổ chức trong hệ thống chính trị, của đội ngũ cán bộ, đảng viên đối với việc triển khai xây dựng và phát triển văn hóa chưa cao. Công tác tuyên truyền chưa thường xuyên, chưa thật sự tác động làm thay đổi tư duy, nhận thức, hành động về văn hóa trong tỉnh.
Lễ hội mừng Lúa mới của người S’Tiêng ở Sóc Bom Bo, Bù Đăng
Thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng và phát triển nền hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, đặc biệt là phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Tỉnh ủy Bình Phước ban hành Nghị quyết số 14-NQ/TU ngày 20/11/2023 về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Bình Phước đến năm 2030, định hướng đến năm 2045. Trong đó, Đảng bộ tỉnh tiếp tục khẳng định Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững đất nước, nhưng phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội. Xây dựng và phát triển văn hóa con người Bình Phước trong sự tổng thể, toàn diện, phát triển văn hóa vì sự hoàn thiện nhân cách con người và xây dựng con người để phát triển văn hóa. Đặc biệt, trong xây dựng văn hóa, trọng tâm là chăm lo xây dựng con người có nhân cách, lối sống tốt đẹp. Xây dựng văn hóa trong Đảng và hệ thống chính trị; xây dựng văn hóa công vụ, đạo đức công vụ, chú trọng sự nêu gương của cán bộ, đảng viên. Xây dựng đồng bộ môi trường văn hóa, trong đó chú trọng vai trò của gia đình, cộng đồng. Do vậy, nhiệm vụ của xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp của toàn dân do Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân là chủ thể sáng tạo, đội ngũ văn nghệ sĩ, trí thức giữ vai trò quan trọng.
Lễ hội ở Đền thờ các Vua Hùng tại tỉnh Bình Phước năm 2023
Lần đầu tiên Đảng bộ tỉnh có nghị quyết chuyên đề về văn hóa và Bình Phước cũng là một trong 03 tỉnh trong cả nước sớm đã ban hành nghị quyết chuyên đề về văn hóa. Từ thực tiễn lịch sử, vùng đất, con người Bình Phước, mục tiêu nghị quyết xác định: Xây dựng và phát triển văn hóa Bình Phước đa dạng, bản sắc và hội nhập; vừa đậm đà giá trị văn hóa của dân tộc, vừa giàu có bản sắc của địa phương. Xây dựng con người Bình Phước phát triển toàn diện, có đầy đủ những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam; đồng thời, phát huy mạnh mẽ các đặc tính nổi trội là hòa hợp, nghĩa tình, tự cường, kỷ cương, sáng tạo.
Như vậy, về mặt nhận thức có thể thấy rằng, các giá trị, mục tiêu nghị quyết đề ra có sự kế thừa các phẩm chất văn hóa tốt đẹp của người Việt Nam ta, đó là sự đa dạng, bản sắc và hội nhập, là sự kết hợp văn hóa tinh hoa của nhân loại với giá trị văn hóa truyền thống, bản sắc của dân tộc Việt Nam (truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết, cần cụ, chịu khó, thông minh, sự đa dạng và thống nhất trong văn hóa,…). Đồng thời, nghị quyết cũng đặt ra mục tiêu phát huy các đặc tính nổi trội của người Bình Phước hòa hợp, nghĩa tình, tự cường, kỷ cương, sáng tạo.
Tiết mục văn nghệ chào mừng thể hiện đa dạng bản sắc văn hóa con người Bình Phước
Hòa hợp là thể hiện tinh thần đoàn kết, hợp lại thành một khối thống nhất và sự hài hòa trong quan hệ xã hội. Đây là kết của sự giao thoa, tích tụ các giá trị văn hóa từ các vùng miền trong cả nước, văn hóa của người Bình Phước thống nhất trong đa dạng, nó là kết tinh của 41 dân tộc, là sự chọn lọc các giá trị văn hóa từ các miền quê, vùng miền trong cả nước.
Nghĩa tình là thể hiện tinh thần nhân ái, thành thật, yêu thương, chia sẻ và sống tốt với nhau. Nó cũng là sự phản ánh tình cảm son sắc, sự tri ân, biết ơn của đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Bình Phước luôn có trước có sau, có trên có dưới, đối trong đối ngoài,.. đều sắc son, chân thành, trước sau như một.
Tự cường là thể hiện ý chí vươn lên, có khát vọng và niềm tin để phát triển đất nước, địa phương, cơ quan, gia đình và bản thân. Đó cũng là ý chí, tinh thần nghị lực, truyền thống của người Miền Đông gian lao, anh dũng.
Kỷ cương là thể hiện nhận thức sống và làm việc theo Hiến pháp và phát luật, chấp hành tốt các quy định của Đảng và của tổ chức; sống trong sạch, không tham nhũng, tiêu cực và không tiếp tay, tạo điều kiện cho tham nhũng, tiêu cực.
Sáng tạo là thể hiện tư duy, phong cách và năng lực làm việc hướng tới tạo ra những giá trị mới về chất, tạo động lực cho sự phát triển hiệu quả của địa phương, đơn vị và cá nhân trên các lĩnh vực, nhằm đưa Bình Phước ngày càng phát triển, đời sống nhân dân được nâng cao về mọi mặt.
Phấn đấu đến năm 2030: trên 94% hộ gia đình được công nhận và giữ vững danh hiệu gia đình văn hóa. Trên 95% thôn, ấp, khu phố đạt danh hiệu văn hóa; 90% phường, thị trấn đạt chuẩn văn minh đô thị. Trên 90% cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa. 100% thanh, thiếu nhi trong các trường học, đoàn viên thanh niên trên địa bàn tỉnh được trải nghiệm thực tế, tuyên truyền, giáo dục truyền thống, tìm hiểu về giá trị các di sản văn hóa tiêu biểu trên địa bàn tỉnh. 100% các lễ hội trong Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia của tỉnh được tổ chức định kỳ và có chất lượng. Các di tích lịch sử, văn hóa và danh lam thắng cảnh đã xếp hạng được đầu tư, bảo tồn và phát huy giá trị. Xây dựng và hoàn thiện các thiết chế văn hóa cấp tỉnh: Bảo tàng, Thư viện, Nhà hát. Các thị xã, thành phố có công viên văn hóa, rạp chiếu phim. 100% cấp huyện có Hội Văn học Nghệ thuật, mỗi năm tăng 15% số lượng tác phẩm Văn học nghệ thuật, trong đó có ít nhất 5% số lượng tác phẩm có giá trị, có sức lan tỏa về tư tưởng nghệ thuật. Quy hoạch, đầu tư xây dựng Quảng trường tỉnh và Trung tâm hội nghị triển lãm tỉnh. Chỉ số phát triển con người (HDI) của Bình Phước nằm trong nhóm từ 25 đến 30 các tỉnh, thành phố trong cả nước. Cải thiện tầm vóc thân thể của thanh niên Bình Phước đạt chiều cao trung bình của thanh niên Việt Nam.
Định hướng phấn đấu đến 2045: 100% khu phố, thôn, ấp có nhà văn hóa - thể thao đạt chuẩn. 100% cấp xã có Trung tâm Văn hóa - Thể thao đạt chuẩn quốc gia; 100% cấp huyện có trung tâm văn hóa, công viên văn hóa. 100% các di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật và bảo vật quốc gia, các di sản trong Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia trên địa bàn tỉnh được số hóa và ứng dụng trên các nền tảng số. 100% khu công nghiệp thành lập mới có quy hoạch quỹ đất xây dựng các thiết chế văn hóa, thể thao, trong đó tối thiểu 50% khu công nghiệp xây dựng mới có Trung tâm Văn hóa - Thể thao phục vụ công nhân, người lao động. Phấn đấu đưa chỉ số HDI của Bình Phước nằm trong nhóm từ 20 đến 25 tỉnh, thành phố đứng đầu cả nước.
Để thực hiện thắng lợi các mục tiêu nghị quyết, Đảng bộ tỉnh đà ra 5 nhóm nhiệm vụ trọng tâm và 4 nhóm giải pháp chủ yếu:
Thứ nhất, Xây dựng con người Bình Phước: Chăm lo xây dựng con người Bình Phước phát triển toàn diện, có đầy đủ những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam, chú trọng tới các đặc tính: hòa hợp, nghĩa tình, tự cường, kỷ cương, sáng tạo.
Thứ hai, Xây dựng môi trường văn hóa: Xây dựng và phát triển văn hóa Bình Phước vừa đậm đà giá trị văn hóa dân tộc, vừa giàu có bản sắc địa phương, chú trọng tới các đặc tính: đa dạng, bản sắc và hội nhập. Tôn trọng, giữ gìn, bảo tồn và phát huy tốt những giá trị văn hóa đa dạng của các dân tộc và các vùng miền trên địa bàn tỉnh. Xây dựng và phát triển các nét văn hóa đặc trưng có tính bản sắc của Bình Phước. Tích cực tiếp thu những tinh hoa văn hóa của các vùng miền trong cả nước và các nước trên thế giới để làm cho văn hóa Bình Phước luôn phát triển, tiến bộ và có tính hội nhập cao. Tập trung xây dựng môi trường văn hóa cơ sở lành mạnh, địa bàn khu dân cư không có tệ nạn xã hội, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đoàn kết, dân chủ, văn minh. Xây dựng trường học thực sự trở thành một trung tâm văn hóa, giáo dục, rèn luyện con người về lý tưởng, phẩm chất, nhân cách, lối sống. Xây dựng gia đình thực sự là nơi hình thành, nuôi dưỡng nhân cách văn hóa và giáo dục nếp sống cho con người.
Thứ ba, Bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa: Chú trọng gắn kết bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hóa với phát triển du lịch. Tiếp tục huy động các nguồn lực cho công tác tu bổ, tôn tạo, số hóa di sản để phát huy giá trị di tích. Có kế hoạch nghiên cứu, sưu tầm các giá trị văn hóa của địa phương, thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học về văn hóa. Bảo tồn, tôn tạo các di tích lịch sử, văn hóa tiêu biểu, phục vụ giáo dục truyền thống và phát triển kinh tế, xã hội. Chủ động phối hợp với các cơ quan, tổ chức để tổ chức các sự kiện văn hóa quy mô quốc gia và quốc tế; đẩy mạnh hoạt động ngoại giao văn hóa.
Thứ tư, Xây dựng văn hóa trong chính trị và kinh tế: Đẩy mạnh xây dựng văn hóa trong các tổ chức Đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, coi đây là nhân tố quan trọng để xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Thực hiện nghiêm các quy định về nêu gương, xây dựng văn hóa liêm chính đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức các cấp. Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Chủ động phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh, xử lý nghiêm các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Xây dựng văn hóa trong kinh tế. Động viên nhân dân, trước hết là doanh nghiệp, doanh nhân, tích cực khởi nghiệp, phát triển sản xuất, kinh doanh, có ý thức xây dựng thương hiệu sản phẩm, trọng chữ tín, bảo vệ môi trường sinh thái, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Đề cao tinh thần chấp hành pháp luật trong kinh doanh. Tăng cường hoạt động văn hóa gắn với du lịch.
Thứ năm, Nâng cao chất lượng hoạt động văn học nghệ thuật: Phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật trong việc bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm, nhân cách và lối sống của con người. Tạo điều kiện để đội ngũ văn nghệ sĩ sáng tạo, có nhiều tác phẩm có giá trị tư tưởng và nghệ thuật. Đẩy mạnh quảng bá tác phẩm, công trình về đề tài cách mạng, kháng chiến, lịch sử dân tộc, văn hóa dân tộc, công cuộc đổi mới của tỉnh. Coi trọng công tác lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật. Đổi mới phương thức hoạt động của Hội Văn học Nghệ thuật nhằm tập hợp, tạo điều kiện để văn nghệ sĩ hoạt động tích cực, hiệu quả. Khuyến khích Nhân dân sáng tạo, trao truyền và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc.
Triển khai các nhiệm vụ trên, Nghị quyết số 14-NQ/TU của Tỉnh ủy đã đề ra một số giải pháp trọng tâm đó là: Cần phải nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa, con người Bình Phước; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục; phát huy vai trò chủ thể của Nhân dân; huy động, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực; xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa.
Đến nay, các cấp ủy, tổ chức đảng đã quán triệt, triển khai nghị quyết đến toàn bộ cán bộ, đảng viên trong tỉnh; các cấp, các ngành, địa phương, đơn vị đã có kế hoạch triển khai thực hiện nghị quyết.
Đồng chí Nguyễn Mạnh Cường – UVTW Đảng, Bí thư Tỉnh ủy phát biểu tại buổi làm việc các sở, ngành về triển khai Nghị quyết Văn hóa
Vừa qua (ngày 2/4) tại buổi làm việc của đồng chí Nguyễn Mạnh Cường - UVTW Đảng, Bí thư Tỉnh ủy với một số sở, ngành báo cáo về tình hình triển khai Nghị quyết số 14 - NQ/TU của Tỉnh ủy, trong đó sở văn hóa đang tham mưu UBND tỉnh kế hoạch nhằm cụ thể hóa nhiệm vụ xây dựng và phát triển văn hóa, con người Bình Phước, tạo chuyển biến tích cực, mạnh mẽ, đột phá trong cách nghĩ, cách làm của cả hệ thống chính trị và nhân dân, giữ gìn và phát huy các giá trị truyền thống của dân tộc, nét đặc trưng tốt đẹp của văn hóa, con người Bình Phước, đáp ứng yêu cầu hội nhập và góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh phát triển nhanh, bền vững. Kế hoạch xác định 47 nhiệm vụ cụ thể, trong đó, xây dựng con người Bình Phước 14 nhiệm vụ; xây dựng môi trường văn hóa 21 nhiệm vụ; bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa 4 nhiệm vụ; xây dựng văn hóa trong chính trị và kinh tế 5 nhiệm vụ; nâng cao chất lượng hoạt động văn học nghệ thuật 3 nhiệm vụ. Kế hoạch cũng yêu cầu các sở, ban, ngành, hội, đoàn thể, UBND các huyện, thị xã, thành phố tích cực, chủ động triển khai thực hiện nghị quyết và các nhiệm vụ đề ra.
"Việc triển khai thực hiện nghị quyết được tiến hành hiệu quả, các nhóm nhiệm vụ phải xác định thật rõ đầu việc. Xây dựng con người Bình Phước cần nghiên cứu về chỉ số bình đẳng giới cũng như vận động việc xây dựng con người Bình Phước trong cộng đồng, xã hội và trường học. Về nhiệm vụ xây dựng môi trường văn hóa, cần đẩy mạnh thưc hiện tuyên truyền trực quan; chú trọng hội diễn nghệ thuật quần chúng. Ngoài ra, khuyến khích việc xây dựng văn hóa trong cơ quan, tổ chức các cuộc thi sáng tác, các trại sáng tác những tác phẩm có giá trị, có sức lan tỏa về tư tưởng nghệ thuật", Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Mạnh Cường nhấn mạnh tầm quan trọng của Nghị quyết số 14 tại buổi làm việc với UBND tỉnh và các sở ngành về triển khai Nghị quyết 14-NQ/TU. |
Có thể cảm nhận, Đảng bộ tỉnh Bình Phước rất quan tâm đến việc phát triển văn hóa và xây dựng còn người Bình Phước phát triển toàn diện, bền vững. Nghị quyết số 14-NQ/TU là sự nỗ lực, ý trí quyết tâm, kết tinh trí tuệ tập thể và là tình cảm mong muốn của người dân Bình Phước. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành các nghị quyết chuyên đề như chuyển đổi số, phòng chống dịch Covid-19, phát triển ngành điều,… các nghị quyết này đã triển khai và đạt được rất nhiều kết quả nổi bật trên các mặt, nhưng với Nghị quyết về xây dựng và phát triển Văn hóa, con người Bình Phước đến năm 2030, định hướng đến năm 2045, để hoàn thành tốt các mục tiêu, nhiệm vụ thì cần phải có sự nỗ lực, quyết tâm cao của hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân trong tỉnh. Chúng ta tin tưởng rằng với truyền thống anh hùng, bất khuất của người miền Đông Nam Bộ, sự đa dạng, bản sắc, hội nhập và những đặc tính nổi trội về sự hòa hợp, nghĩa tình, tự cường, kỷ cương, sáng tạo của con người Bình Phước, thì nghị quyết sẽ sớm được hiện thực và phát huy trong cuộc sống.